De Benelli Sei 750cc revolutie

De motorfietswereld onderging een aardverschuiving in 1973. Niet door een Japanse reus, maar door een Italiaanse rebel: de Benelli Sei 750cc. Deze machine was niet zomaar een motorfiets; het was de eerste in serie geproduceerde motorfiets ooit met een zescilindermotor. Een gedurfde stap van Benelli, een statement van Italiaanse vindingrijkheid en een uitdaging voor de gevestigde orde.

Benelli Sei 750 CC: De geboorte van een icoon

De Benelli Sei 750cc was het geesteskind van Alejandro de Tomaso, een visionair die Benelli in 1971 had overgenomen. Hij had een droom: Italië’s meest vooraanstaande sportmotorfiets creëren, en wat is er indrukwekkender dan een zescilindermotor? De Tomaso wilde de Sei zelfs aanvankelijk als een Moto Guzzi op de markt brengen. De Tweede Wereldoorlog had Benelli gedwongen zich te richten op de productie van bescheiden modellen in plaats van racemotoren, maar met de Sei wilde De Tomaso de gloriedagen van weleer doen herleven. Die gloriedagen waren mede te danken aan Tonino “The Terrible” Benelli, die in de jaren ’30 de racewereld domineerde met een supercharged viercilinder 250cc-motor.

De ingenieurs van Benelli gingen aan de slag en binnen een jaar stond het prototype van de Sei klaar. De motorfiets was een lust voor het oog, met zijn hoekige ontwerp van Carrozzeria Ghia, dat een breuk vormde met de traditionele ronde vormen. Dubbele Brembo-schijfremmen vooraan en zes verchroomde uitlaatpijpen die onder het zadel vandaan kwamen, completeerden het plaatje. Maar de echte ster was natuurlijk de motor: een 747cc luchtgekoelde zes-in-lijn, dwarsgeplaatst in het frame.  

Benelli Sei 750 CC: Een symfonie van kracht en finesse

De Benelli Sei 750cc produceerde 76 pk bij 9.000 tpm, goed voor een topsnelheid van 204 km/u. De motor was voorzien van een vijfversnellingsbak en een natte koppeling. Maar het was niet alleen de brute kracht die indruk maakte. De Sei liep zijdezacht, bijna trillingsvrij, en produceerde een uniek geluid dat door velen werd vergeleken met een Ferrari V12.

Om de breedte van de motor te beperken, werd de dynamo achter de cilinders geplaatst. De Sei had drie Dell’Orto VHB 24 mm carburateurs, die elk twee cilinders van brandstof voorzagen. Testers waren verbaasd over de souplesse van de motor. Ze plaatsten zelfs foto’s in tijdschriften van een muntstuk dat op zijn kant op de tank bleef staan terwijl de motor draaide!  

Benelli Sei 750 CC: Een uitdaging voor de Japanners

De Benelli Sei 750cc was een gedurfde en trotse reactie op de Japanse motorindustrie, die in de jaren ’70 de markt domineerde. De Italianen wilden bewijzen dat ze nog steeds meetelden en dat ze in staat waren om innovatieve en hoogwaardige motorfietsen te bouwen, met een focus op emotie en design in plaats van pure technologie. De Sei was echter geen commercieel succes.

De hoge prijs en een beperkt dealernetwerk zorgden ervoor dat er slechts 3.200 exemplaren werden verkocht. Bovendien kampte Benelli met productieproblemen. De motorblokken werden gebouwd in Moto Guzzi-fabrieken, maar de Benelli-medewerkers waren niet enthousiast over het produceren van motoren voor een ander merk. Dit leidde tot problemen met de betrouwbaarheid, vooral met de distributie en de versnellingsbak. Ook de keuze voor gelode staal om kosten te besparen, bleek desastreus voor de duurzaamheid van de onderdelen. In 1979 bracht Benelli de Sei uit als de 900 Sei, met een 900cc-motor en een kleine kuip.  

Toch had de Sei een grote impact op de motorindustrie. Het was een inspiratiebron voor andere fabrikanten en het markeerde het begin van een nieuw tijdperk van zescilindermotorfietsen.

De Honda CBX: Een Japanse interpretatie

De Benelli Sei had de deur geopend voor een nieuw tijdperk van zescilindermotorfietsen. Vijf jaar na de introductie van de Sei, in 1978, kwam Honda met zijn eigen interpretatie: de CBX1000. Deze machine was ontworpen door Shoichiro Irimajiri, de legendarische ingenieur die ook verantwoordelijk was voor Honda’s RC166 racemotor. De CBX had een 1047cc luchtgekoelde zes-in-lijn met 24 kleppen en een vermogen van 105 pk. De motorfiets was een technologisch hoogstandje, met een geavanceerde DOHC-cilinderkop.

Om de breedte van de motor te beperken, werden de dynamo en andere elektrische componenten achter de krukas geplaatst. Hoewel de motor een compact ontwerp had, was de CBX zelf een flinke motorfiets. De CBX was sneller en krachtiger dan de Sei, maar ook zwaarder en minder wendbaar. Net als de Sei was de CBX geen verkoopsucces. In 1982 werd de productie stopgezet.  

De Kawasaki KZ1300: De krachtpatser

Kawasaki volgde in 1979 met zijn eigen zescilinder: de KZ1300. Deze machine was nog imposanter dan de Honda CBX, met een 1286cc vloeistofgekoelde zes-in-lijn die 120 pk produceerde. In tegenstelling tot de Sei en de CBX, die sportieve aspiraties hadden, was de KZ1300 ontworpen voor lange afstanden en hoge snelheden. De motorfiets was echter ook erg zwaar (315 kg) en had een dorstig karakter.

De KZ1300 had een cardanaandrijving en drie carburateurs in plaats van zes, wat het onderhoud moest vergemakkelijken. Een eigenaardigheid van de KZ1300 was het synchroniseren van de carburateurs, wat een hele klus was. Een voordeel van de KZ1300 was dat de motor minder belast werd dan die van de CBX, wat de levensduur ten goede kwam. Later bracht Kawasaki ook een toergerichte versie van de KZ1300 uit. De KZ1300 bleef langer in productie dan de CBX (tot 1989), maar ook dit model was geen commercieel succes.  

De voor- en nadelen van zescilinders

Zescilindermotorfietsen hebben een aantal unieke voordelen ten opzichte van andere motorconfiguraties:

• Zijdezachte loop: De zescilinder-in-lijn is inherent gebalanceerd, wat resulteert in een trillingsvrije motorloop.  
• Soepele vermogensafgifte: Het koppel is gelijkmatig verdeeld over het toerenbereik, wat zorgt voor een soepele acceleratie en een ontspannen rijervaring.  
• Uniek geluid: De zescilinder produceert een karakteristiek geluid dat door velen als zeer aantrekkelijk wordt ervaren.  

Er zijn echter ook nadelen:

• Gewicht en afmetingen: Zescilindermotoren zijn groter en zwaarder dan andere motorconfiguraties, wat de wendbaarheid kan beïnvloeden.  
• Complexiteit en onderhoud: Zescilindermotoren zijn complexer en vereisen meer onderhoud dan motoren met minder cilinders.  
• Prijs: Zescilindermotorfietsen zijn over het algemeen duurder dan andere motorfietsen.  

De complexiteit van zescilindermotoren, met hun vele onderdelen en hogere onderhoudskosten, heeft ertoe bijgedragen dat er een hernieuwde waardering is ontstaan voor eenvoudigere ontwerpen zoals de BMW Boxer Twin en de Harley V-Twin. Ook de hogere productiekosten van V4-motoren in vergelijking met vier-in-lijn motoren spelen een rol in de beperkte populariteit van zescilinders.  

Kenmerk	Benelli Sei 750cc	Honda CBX1000	Kawasaki KZ1300
Motor	747cc luchtgekoelde zes cilinder	1047cc luchtgekoelde zes cilinder	1286cc vloeistofgekoelde zes cilinder
Vermogen	76 pk	105 pk	120 pk
Koeling	Lucht	Lucht	Vloeistof
Aandrijving	Ketting	Ketting	Cardan
Gewicht	220 kg	272 kg	315 kg
Prijs (destijds)	$3,500	$3,995	$7,000
Productieperiode	1973-1989	1978-1982	1979-1989

Conclusie

De Benelli Sei 750cc was een revolutionaire motorfiets die de motorindustrie voorgoed veranderde. Het was een statement van Italiaanse passie en design, een gedurfde uitdaging voor de Japanse hegemonie. Hoewel de Sei zelf geen commercieel succes was, inspireerde het andere fabrikanten om te experimenteren met zescilindermotoren.

De Honda CBX en Kawasaki KZ1300 waren waardige opvolgers, elk met hun eigen unieke karakter – de CBX met zijn technologische verfijning en de KZ1300 met zijn focus op brute kracht en lange afstanden. Zescilindermotorfietsen blijven een nichemarkt, maar ze hebben een blijvende aantrekkingskracht op motorliefhebbers die de soepele loop, de krachtige prestaties en het unieke geluid van deze machines waarderen. De Sei, de CBX en de KZ1300 zijn iconen van een tijdperk waarin alles mogelijk leek, een tijdperk van optimisme en technologische vooruitgang. Ze staan symbool voor de eeuwige zoektocht naar de perfecte motorfiets, een zoektocht die nog steeds voortduurt.